- Geschreven door Bernd Debusmann jr
- BBC nieuws
Een vliegtuig met daarin vijf Amerikanen die jarenlang in Iran gevangen zaten, is in de Verenigde Staten geland na een controversiële gevangenenruil.
Het vliegtuig landde dinsdagochtend in Fort Belvoir in Virginia, ten zuiden van Washington.
Ze waren eerder van Teheran naar Doha gereisd, waar ze werden overgebracht op een vliegtuig met bestemming de Verenigde Staten.
Het laatste deel van de deal werd maandag van kracht toen 6 miljard dollar aan Iraans contant geld – aangehouden in Zuid-Korea – naar banken in Doha werd gestuurd.
De vrijgelaten gevangenen zijn Iraans-Amerikaanse staatsburgers. Vijf Iraniërs werden ook vrijgelaten uit Amerikaanse hechtenis, en van deze vijf kozen er drie ervoor om niet terug te keren naar Iran.
Het vliegtuig met de vijf Amerikanen landde kort voor 05.30 uur lokale tijd (09.30 uur GMT) op Davison Military Airport en ze hadden een emotionele en betraande hereniging met familieleden op het asfalt.
Vrienden en familie zwaaiden met kleine Amerikaanse vlaggetjes toen de groep het vliegtuig verliet.
“De nachtmerrie is eindelijk voorbij”, zegt Siamak Namazi, een familielid van een van de vrijgelaten Amerikanen. “Dit moment hebben we al acht jaar niet meer gehad. Het is ongelooflijk.”
“[It is] “Het begin van een zeer lange weg naar herstel en genezing”, voegde een vertegenwoordiger van de familie eraan toe.
Ook aan boord waren twee familieleden: de Amerikaanse presidentiële gezant Roger Carstens en Abram Paley, plaatsvervangend speciaal gezant voor Iran. Beiden hadden een ontmoeting met de vrijgelaten gevangenen in Doha.
In korte opmerkingen in Fort Belvoir moedigde Carstens voormalige gevangenen aan om te profiteren van de ‘post-isolatiesteun’ die door het Amerikaanse leger werd geboden, en sprak hij zijn vertrouwen uit dat zij ‘de strijd zullen voortzetten om meer Amerikanen naar huis te brengen’.
Amerikaanse functionarissen hebben lang volgehouden dat vijf gevangenen die in Iran werden vastgehouden, ten onrechte gevangen zaten vanwege politieke invloed.
Tot de Amerikanen behoren de 51-jarige zakenman Namazi, die bijna acht jaar in de beruchte Evin-gevangenis van Teheran heeft doorgebracht, evenals de zakenman Imad Sharqi, 59, en de 67-jarige milieuactivist Morad Tahbaz, die ook het Britse staatsburgerschap heeft.
De andere twee gevangenen wilden hun namen niet prijsgeven.
De meeste van de vijf Iraniërs die als onderdeel van de deal werden vrijgelaten, werden in de Verenigde Staten gevangengezet op beschuldiging van het overtreden van Amerikaanse sancties.
In een verklaring op maandag verwelkomde de Amerikaanse president Joe Biden de uitwisseling van gevangenen en zei dat Amerikanen herenigd zouden worden met hun dierbaren “na jaren van kwelling, onzekerheid en lijden.”
Tegelijkertijd beloofde Biden “door te gaan met het opleggen van sancties aan Iran vanwege zijn provocerende acties in de regio.”
Hij voegde eraan toe: “Nu we onze burgers thuis verwelkomen, herinner ik alle Amerikanen nogmaals aan de ernstige risico’s van reizen naar Iran.” “Amerikaanse paspoorthouders mogen daar niet heen reizen.”
De verklaringen van de president kwamen op een moment dat de Verenigde Staten het opleggen van nieuwe sancties tegen de voormalige Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad en het Iraanse ministerie van Inlichtingen aankondigden.
Een van de vrijgelaten gevangenen, Siamak Namazi, zei in een verklaring dat hij “vandaag niet zou zijn vrijgelaten als jullie allemaal niet hadden toegestaan dat de wereld mij vergat.”
Hij voegde eraan toe: ‘Uit het diepst van mijn hart dank ik je. Bedankt dat je mijn stem was toen ik niet voor mezelf kon spreken, en dat je ervoor zorgde dat ik werd gehoord toen ik de kracht verzamelde om te schreeuwen van achter de ondoordringbare muren van Evin-gevangenis.” .
Het Iraanse geld dat als onderdeel van de deal werd vrijgegeven, was door Zuid-Korea aan Teheran verschuldigd voor de olie die het had gekocht voordat de sancties van de regering-Trump in 2019 dergelijke transacties verboden. De Verenigde Staten zeiden dat de vrijgekomen fondsen alleen voor humanitaire doeleinden konden worden gebruikt.
Maar de teruggave van het geld leidde tot controverse in de Verenigde Staten en kreeg zware kritiek te verduren van enkele politieke tegenstanders van Biden.
Verschillende prominente Republikeinen hebben hun bezorgdheid geuit over het feit dat Iran de fondsen zal gebruiken om proxygroepen in het Midden-Oosten te steunen.
De Amerikaanse regering bagatelliseerde deze zorgen. Vorige week zei Matthew Miller, woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken, dat het Amerikaanse ministerie van Financiën ‘strikt toezicht’ had op de fondsen en dat Washington ‘het vermogen heeft om toezicht te houden op het gebruik ervan’.
Een hoge regeringsfunctionaris vertelde verslaggevers ook dat de Verenigde Staten actie zouden ondernemen om de fondsen te blokkeren als Iran zou proberen deze over te dragen of voor iets anders dan humanitaire doeleinden te gebruiken.
“Trotse twitterliefhebber. Introvert. Hardcore alcoholverslaafde. Levenslange voedselspecialist. Internetgoeroe.”