Onze gids, Harm John Wilbring, waarschuwde dat de stenen dam die naar de uitgestrekte grondlagen leidt, glad zou zijn. Laat de anderen in onze kleine groep voor mij gaan en ik was vastbesloten mijn evenwicht niet te verliezen.
We waren eind juli in Friesland, in het noorden van Nederland, op een ongewoon zonnige en warme vrijdagochtend. Ons huurhuis uit 1880 stond aan een weg in Modarkot, het voormalige vissersdorp waarvan de naam zich vertaalt als “grondgat”. In feite leiden in deze regio alle voetafdrukken tot de iconische Nederlandse actie van Watlopen, of ‘bodemwandelen’.
“Wat” verwijst naar de Wadenzee, dat is niet de zee waarin je gaat stoeien, maar ’s werelds grootste aaneengesloten ruimte met lagen zand, lagen grond en sloten. (“Waden” vertaalt als “bodemplaten”) Waden, dat aansluit op de Noordzee, ligt tussen Noordwest-Europa en de Friese eilanden, ook wel bekend als de Wadeneilanden.
Sommigen van hen, waaronder de eilanden, zijn bewoond en populair bij bezoekers en beslaan ongeveer 4.400 vierkante mijl van de Watan Zee. Sinds 2009 staat het op de werelderfgoedlijst van UNESCO en wordt het beschermd door natuurreservaten en door Nederland, Duitsland en Denemarken. Het gebied staat bekend als een speelplaats voor waterdieren zoals wormen, platvissen en schelpdieren, en een thuis- of rustplaats voor tientallen vogels.
Een veiligheidsopmerking: wandelen in de grond mag alleen met een gids worden gedaan. Wandelaars dienen een korte broek en meerdere lagen topjes te dragen en water en voedsel mee te nemen. Alleen hoge sneakers worden aanbevolen, omdat deze erg modderig kunnen zijn, dus het is het beste om schoenen te huren. Je outfit zal aanvullende instructies geven op basis van de specifieke kenmerken van je tour.
“Jessbreak had een ontmoeting met Komen Head Watt,” adviseerde Wilfring, eraan toevoegend dat toen we in het appartement landden, we in het Nederlands konden “praten met de modder”.
Zodra ik begon te lopen, wist ik dat het gesprek erger zou worden. Meteen was mijn rechter sneaker (gelukkig een huur) doorweekt in de donkerbruine modder. Ik struikelde maar viel niet. Hoe ging iedereen al verder dan ik? Als ik op de achterkant zat, kon ik tenminste een glimp opvangen van de kunstlabels die op hun schoenen waren achtergebleven.
Ik belde mijn Nederlandse vrouw om hulp. Ze draaide zich om en zag tot haar verbazing dat ik niet ver had gereisd.
‘Ga naar links,’ kwam ze terug om te helpen. “Een beetje stevig daar.”
Ze liet me de techniek zien om de ene voet iets naar voren te leunen en de andere snel te bewegen om de snelheid te verhogen voordat ze afdaalde. Het voelde een beetje als skiën, waar Nederlanders bekend om staan, ik niet. Het hielp, ik kon de anderen in de groep vangen, zeven volwassenen en drie kinderen.
Volgens Wilfring, staken we een paar uur geleden land over dat lager was dan 3 meter in hoge golven. Normaal zou het oplopen tot zes voet, maar hij zei, maar de harde wind van de vorige dag veroorzaakte meer water. Om dezelfde reden was de droge bakstenen steiger waarmee we eerst de modder bereikten bezaaid met spons en enkele spectaculaire overblijfselen van de zee, krabben, een paar kwallen en de bodem van de bruinvis.
Bijna 15 jaar begeleidde Wilbring de tocht van het dorp Passions naar de Motorgate. De totale bevolking van de dorpen is 450. Hij begint aan een rondleiding door het hoofdkantoor van zijn non-profitgroep One e Dyke, aan de Friese “Dyke”, die tot doel heeft de natuurlijke omgeving van de regio te behouden. Het is gevestigd in een voormalig kerkgebouw aan de overkant van de met gras begroeide afgrond die uitmondt in de Wadenzee. We wisten dat we het adres hadden gevonden toen we een terras zagen bedekt met tientallen oude gebeitste sneakers in verschillende soorten en maten te huur aan Wilfring Walkers. (Om de hoek staat de grote Sint-Antoniuskerk, gebouwd als katholieke kerk in 1250, en is er trots op te zijn bekeerd tot de Nederlandse Reformatie in 1580.)
Na 20 minuten het dikke kippenhok te zijn binnengegaan, bereikten we de hoge grond, waar de richels straalden als een klomp olieverf die nog niet was opgedroogd.
Onderweg wees Wilfring naar een Japanse oester, de omtrek van een platvis op de bodem van de oceaan en de behendige Lucworm-worpen. Hij vestigde ook onze aandacht op minder heldere opnames.
‘Kijk eens naar deze kleine bruine stippen,’ hij wees naar een donker stukje aarde. “Het zijn wezens die diatomeeën worden genoemd. Ik heb gelezen dat ze de helft van de zuurstof op de planeet produceren.”
Voorafgaand aan Covit-19 reisde Wilfring op mosselen, krab, oesters en salades, zebravis of “sambar” (ook bekend als zee-augurk of zee-sperzieboon). Hij is van plan om ze in de toekomst opnieuw op te richten.
Wilfring kwam naar de regio toen hij in de dertig was, vanuit de stad. Hij is bijna 50 en vertrouwt op de natuur en eenzaamheid. ‘Ik leef als een monnik, dit is mijn klooster,’ gebaarde hij naar de zee.
Hoe het toegenomen toerisme het kwetsbare ecosysteem bedreigt, vooral op de eilanden. Maar hier in het landschap gebeuren de zegeningen niet veel – modderbaden, minigolf of zelfs hotels zijn uit het zicht. Behalve de wind en de vogels is ook de stilte merkbaar.
Daarna kwam het natte deel van onze tocht, we kwamen kniediep in het water door rivieren en valleien en gingen naar een ander hoog punt, dat overging in de Noordzee. Onderweg liepen veel vogels – ontduikers, oesters, witte lepels en veel zeetijgers, door de lucht en efficiënt op de modder, hun kleine sporen achterlatend.
Wilbring wees op het historisch belangrijke zandige Engelsmanperceel met vogelkijktoren, wederom op vaste grond. Gelegen tussen de eilanden Ameland en Sierra Leone, is het een populaire waterscheiding.
Tours die beschikbaar zijn bij andere outfits, nemen nog avontuurlijkere vatloppers van het vasteland naar verschillende eilanden, een moeilijke trektocht van 12 mijl die ongeveer zes uur duurt om door het vuil te lopen en diepe ravijnen over te steken. Mijn vrouw en ik waren van plan om de volgende dag met een grote jurk van een zandbank naar Shearmonico te lopen, maar die reis ging niet door vanwege harde wind en onweer.
Watloben werd eind jaren vijftig voor het eerst een hobby en explodeerde tijdens de renaissancebeweging in de jaren zestig en zeventig. Soms liepen honderden mensen per dag door het wad.
Tegenwoordig bieden veel grote bedrijven meerdere reizen aan met individuele gidsen zoals Wilfring. Zelfs in de kleine colonne biedt het museum dagelijkse modderwandelingen en af en toe een gezamenlijke yoga-vatloban-tour. Grote kostuums bieden alle dagtochten van kleine kinderen tot kleine kinderen.
Toen onze groep zich verzamelde op een zandduin voordat ze terugkeerden, wees Wilfring achter ons en riep “Geehunt!” riep hij opgewonden. In de verte zagen we een zeehond of “zeehondenhond” zijn kop optillen in het diepe kanaal dat uit de Noordzee kwam. Hoewel merkvisuals hier niet ongewoon zijn, zijn ze altijd een traktatie.
Tegen de tijd dat we terugkwamen, kon ik verder met de anderen, ik had de modderschaatstechniek bijna onder de knie. Toen we terugliepen naar de steiger, zagen we paarse wol van bloeiende lamsoor (Nederlands voor “lamur”) en geridderd op de stelen van zoute sambar. Na meer dan vier mijl op grotendeels onstabiel terrein te hebben gelopen, waren mijn benen klaar om te rusten. Als we bewijs van onze afstand nodig hebben, moeten we teruggaan. Er was de vorm van onze voetafdrukken in de modder, die spoedig vernietigd zouden worden.
‘Webgeek. Wannabe-denker. Lezer. Freelance reisevangelist. Liefhebber van popcultuur. Gecertificeerde muziekwetenschapper.’
