“We hebben echt geluk”, zegt John Haymans, een Nederlandse dorpeling aan de rivier de Mass. “De nieuwe vloedmuur is pas een paar maanden geleden voltooid. Zonder die muur zou hier alles onder water zijn gestaan.” Vanwege de massieve stalen poorten en 10 cm dikke (4-inch dikke) glazen panelen was de muur bestand tegen zware regenval uit Duitsland en België, vaak ter vervanging van de massa die in het Engels als een beek bekend staat als de Muze. Maar het was dichtbij, het water ging bijna omhoog.
Overstromingsmuren, dijken en vlaktes beschermen tegen overstromingen
Het overstromingswater is een van de nieuwe muren, dijken en dammen die in Zuid-Nederland zijn gebouwd als onderdeel van een groter overstromingsbeheerproject genaamd Deltawerken. Na de catastrofale overstromingen van de jaren negentig werd in de provincie Limburg een ambitieus plan opgesteld om gemeenten in de toekomst beter te beschermen.
Jose Deven van Waterschap Limburg legt uit dat het de bedoeling was om meer ruimte te creëren door meer uiterwaarden te creëren voor de rivieren Mass, Ruhr en Rijn. “Er zijn geen huizen, geen fabrieken, geen spoorwegen maar belangrijke infrastructuur zoals velden en weiden. De afgelopen jaren hebben we mensen moeten hervestigen en huizen moeten afbreken.”
De Mass River is nu aan beide zijden omgeven door water en graslanden. “Hoe meer ruimte voor water, hoe lager de stroming en de hoogte van het water. Dus de dijken kunnen minder worden gepland”, zegt Devon.
Een lijn van bescherming
Devon is trots op de vloedmuur in het water, die hij de “veiligheidslijn” noemt omdat de nieuwe poorten zichzelf sluiten als het water begint te stijgen. De muur was gemaakt van kogelvrij glas zodat mensen de rivier nog konden zien. “Nederland is een waterrijk land. Veel rivieren stromen hier de zee in, dus we moeten blijven investeren en bouwen.”
Echter, 50 kilometer (31 mijl) verderop, was Walkenberg onder water. Kiul, een over het algemeen kalme beek, stroomt door de middeleeuwse stad en kan de grote hoeveelheid water uit de omliggende bergen niet aan. “Het water is nog nooit zo hoog geweest”, zegt een inwoner. “Alles is weg. Dingen die me aan mijn ouders deden denken, Perzische tapijten en meubels.”
Een andere inwoner, John Lamen, zei dat het maar een half uur kostte om de kelder van zijn huis met water te vullen. ‘Dit is een emmer die niets kan’, zei hij, terwijl hij zijn spullen schoonmaakte met een tuinslang, die helemaal onder de modder zat.
Een grote overstroming in Nederland in 1953 doodde honderden
‘Het gaat nergens heen’
Omdat Walkenberg in een kleine vallei ligt, is het omleiden van water van de gel naar overstromingsgebieden niet zo eenvoudig als het zou kunnen zijn met Mass, en de stroming zal veel sterker zijn. Gedurende deze tijd werden veel bruggen vernietigd, een ongekende gebeurtenis.
“De regenval is zwaarder dan voorheen”, bevestigt Deltaprojectcommissaris Peter Klaus. “Misschien zijn er niet genoeg voorzorgsmaatregelen genomen, maar het was hier zo ernstig dat het niet voorkomen kon worden.”
De vraag is nu wat te doen met de toekomst. Natuurlijk is het belangrijk om te proberen klimaatverandering te voorkomen, maar er moeten ook nieuwe maatregelen worden genomen zoals hervestiging van mensen en nieuwe stedenbouwkundige ideeën tijdens de wederopbouw, zei hij. “We vertellen nationale en regionale autoriteiten altijd dat we ons beter moeten aanpassen. Het gaat nergens heen.”
Over het algemeen bevindt Nederland zich echter in een betere positie dan Duitsland en België, waar de overstromende rivieren recentelijk smalle valleien hebben verwoest omdat het grotendeels vlak is.
Als een beek in een bergachtig gebied ineens honderd keer meer water bevat dan normaal, ontstaat er binnen een beperkte ruimte een krachtige stroming. “Als er veel bergen zijn, is het water erg moeilijk te beheersen en stijgt het in een paar uur”, legt Devon uit van het waterschap. “Hier in de Mass River duurt het een dag of twee om daar te komen. Op dat moment trekt het water terug en kunnen we voorspellen wat er gaat komen. Het is in ons voordeel dat het hier erg vlak is.”
Het Deltaproject is in theorie ontworpen om overstromingen die eens in de 250 jaar voorkomen, te voorkomen. Het idee is om de gemeenten Massa en Ruhr de komende decennia te beschermen. Maar het probleem is dat het moeilijk is om precies in te schatten wat de stijgende zeespiegel en andere effecten van klimaatverandering zullen zijn.
Hij wees erop dat het belangrijk was om je voor te bereiden op de droogte, die steeds heviger werd en catastrofale overstromingen zou kunnen veroorzaken. Het Deltaproject gaat daarom ook over watervoorziening tijdens droge seizoenen.
Dit artikel is vertaald uit het Duits
‘Webgeek. Wannabe-denker. Lezer. Freelance reisevangelist. Liefhebber van popcultuur. Gecertificeerde muziekwetenschapper.’
