Een mogelijke diplomatieke boycot wordt opgeschort tijdens de Olympische Winterspelen van 2022 in Peking, weken voor de openingsceremonie.
De Verenigde Staten zeiden maandag dat ze geen regeringsfunctionarissen naar de Spelen zouden sturen om te protesteren tegen aanhoudende mensenrechtenschendingen in China, terwijl het Verenigd Koninkrijk eerder zei een dergelijke stap te overwegen. Er zijn groeiende roep om andere landen om hetzelfde te doen.
“We zullen NGO’s de komende maanden intensiever zien praten, waardoor de druk op de nationale regeringen toeneemt”, vertelde Jürgen Mittag, een expert op het gebied van sportbeleid aan de Duitse Sportuniversiteit in Keulen, aan DW.
Maytag verwacht dat de boycotdiscussie medio januari een hoogtepunt bereikt. Dan, zegt hij, “zullen we kunnen zien of er echt gecoördineerde actie komt, dat wil zeggen of er niet meer staats- en regeringsleiders zullen zijn.
En hij vervolgt: “In dit geval zullen de Olympische Spelen zeker schade oplopen en zal de Chinese regering niet bereiken wat ze eigenlijk met deze games hoopte te bereiken: een positieve show en dus vooral een sterkere steun voor het land.”
Vorige provincies van sportevenementen
Er is een lange traditie van boycots en dreigementen met boycots op de Olympische Spelen om politieke redenen. Spanje, Nederland en Zwitserland namen bijvoorbeeld niet deel aan de Zomerspelen van 1956 in Melbourne uit protest tegen de invasie van Hongarije door troepen van het Warschaupact.
In de jaren zestig en zeventig hebben landen ten zuiden van de Sahara de apartheidsstaten Zuid-Afrika en Rhodesië herhaaldelijk verhinderd te concurreren met boycotdreigingen.
Na de Russische bezetting van Afghanistan eind 1979 boycotten 42 landen de Olympische Spelen van 1980 in Moskou. Vier jaar later beantwoordden Rusland en 19 andere landen de gunst door weg te lopen van de Los Angeles Games.
In 1988 stuurde Noord-Korea geen atleten naar de Spelen in de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoel, en vijf andere landen deden mee. Er waren ook oproepen tot een boycot van de Zomerspelen van 2008 in Peking wegens mensenrechtenschendingen in Tibet, maar er kwam weinig daadwerkelijke actie uit die oproepen.
Hoe effectief is een diplomatieke boycot?
Ter vergelijking: een diplomatieke boycot, soms een politieke boycot genoemd, lijkt op een “lichtgewicht” versie van het niet sturen van deelnemers naar de Olympische Spelen, maar alleen op het eerste gezicht.
“Uiteindelijk, afhankelijk van de intensiteit van deze provincie, kan het hoofdevenement tot op zekere hoogte worden beschadigd”, vertelde sportbeleidsexpert Maytag aan DW.
Protest tegen de Olympische Winterspelen van Peking in Sydney, Australië
Tijdens de Europese voetbalkampioenschappen 2012 in Polen en Oekraïne hebben leden van de Europese Commissie, de uitvoerende macht van de Europese Unie en verschillende Europese regeringsleiders alle uitnodigingen om wedstrijden in Oekraïne bij te wonen afgewezen om te protesteren tegen de gevangenneming van de toenmalige oppositiepolitica, Joelia Timosjenko.
Daarentegen haalde de afwezigheid van de voormalige Duitse president Joachim Gauck van de Winterspelen van 2014 in Sochi de krantenkoppen in Duitsland, maar had geen impact op internationaal niveau. Gauck rechtvaardigde zijn weigering door te wijzen op mensenrechtenschendingen in Rusland.
Maytag zegt dat diplomatieke boycots effectiever worden naarmate meer regeringen erbij betrokken raken, vooral als het gaat om landen als Rusland of China.
“China is een zware mondiale politieke macht, een mondiale macht”, zei hij tegen DW. “In dat geval zou je relatief voorzichtig afwegen in hoeverre je een diplomatieke boycot zou initiëren omdat men vreesde dat China represailles zou nemen met tegenreacties elders. Dit zou tot ongemakken kunnen leiden die je niet per se wilt maken.”
druk op China
Volgens Amnesty International is de mensenrechtensituatie in China niet verbeterd sinds de Zomerspelen van 2008. De recente zaak van tennisser Peng Shuai lijkt deze bewering te ondersteunen.
De mensenrechtenorganisatie roept “buitenlandse regeringen op om de Olympische Winterspelen van 2022 te gebruiken om de schrijnende mensenrechtensituatie onder de aandacht te brengen en de voortdurende verbetering te eisen waartoe de Chinese autoriteiten zich hebben gecommitteerd”, zegt Dirk Bleiter, China-expert bij Amnesty Duitsland, eraan toevoegend dat dergelijke maatregelen niet U hoeft per se interrupts op te nemen.
Het Europees Parlement riep de EU-regeringen begin juli al op om “uitnodigingen aan regeringsvertegenwoordigers en diplomaten om de Olympische Winterspelen van 2022 in Peking bij te wonen te weigeren, tenzij de Chinese regering aantoonbare verbetering aantoont in de mensenrechtensituatie in Hong Kong, Xinjiang Oeigoeren, Tibet, Binnen-Mongolië en plaatsen waar andere in China.
Maytag ziet de Winterspelen in Peking en het daaropvolgende WK in Qatar als een “cruciale test” voor de Europese Unie.
“De Europese Unie heeft van sportdiplomatie een prioriteit gemaakt en het ontwikkeld tot een gericht instrument, maar heeft er nog niet echt of in zeer beperkte mate mee gewerkt”, zegt hij.
Hij zei dat de verontwaardiging toen de UEFA plannen stopte om de LGBT-rechten in de spotlights te zetten uit protest tegen de geplande wetgeving in Hongarije tijdens de Europese voetbalkampioenschappen eerder dit jaar aantoonde hoeveel mensenrechten nu op de sportagenda stonden.
De relatie tussen sport en politiek zal momenteel worden bijgewerkt en opnieuw worden onderhandeld
Maytag. Het is nog niet duidelijk welke richting dit pad zal uitgaan en waar het zal eindigen.
De diplomatieke boycot van de Winterspelen in Peking zou de eerste aanwijzingen kunnen geven.
Dit artikel is oorspronkelijk in het Duits geschreven
‘Social media-expert. Bekroonde koffie-nerd. Algemene ontdekkingsreiziger. Probleemoplosser.’
