- auteur, Danai Nesta Kubimba
- Rol, BBC News, Londen
De Rwandese president Paul Kagame, die in gelijke mate gevreesd en bewonderd wordt, probeert zijn 24-jarige bewind te verlengen in een verkiezing waarvan analisten zeggen dat hij die met een aardverschuiving zal winnen.
Sinds hij in 2000 president werd, heeft hij elke verkiezing gedomineerd en kreeg hij meer dan 90% van de stemmen. In 2017 won hij met maar liefst 99%.
De 66-jarige Kagame wordt geconfronteerd met de enige twee kandidaten die zich kandidaat mogen stellen, terwijl de door de staat gerunde kiescommissie de andere kandidaten heeft geblokkeerd.
President Kagame leidt de politiek in Rwanda sinds zijn rebellentroepen de macht grepen aan het einde van de genocide van 1994, waarbij ongeveer 800.000 etnische Tutsi’s en gematigde Hutu’s omkwamen.
Sindsdien wordt hij geprezen omdat hij toezicht hield op de dramatische renaissance en eenwording van het land.
Dr. Felix Ndahinda, een onderzoeker in het gebied van de Grote Meren, zei tegen de BBC: “Rwanda werd dertig jaar geleden van de lijst geschrapt, maar dankzij het leiderschap onder Kagame en zijn regerende partij heeft Rwanda enige stabiliteit kunnen opbouwen.”
Maar zijn critici beschuldigden de heer Kagame ervan geen afwijkende meningen toe te staan – tot het punt toe dat hij grensoverschrijdende moorden op tegenstanders organiseerde.
De heer Kagame heeft de staat van dienst op het gebied van de mensenrechten in Rwanda altijd krachtig verdedigd en zei dat zijn land de politieke vrijheden respecteert.
Maar een analist vertelde de BBC dat de verkiezingen slechts een ‘formaliteit’ waren.
Het aantal mensen dat is geregistreerd om te stemmen bedraagt volgens het Kiescollege ongeveer negen miljoen, waaronder minstens twee miljoen mensen die voor de eerste keer gaan stemmen.
De voorlopige winnaar wordt naar verwachting dinsdagochtend bekend.
De kiezers zullen maandag een president en 53 leden van het Huis van Afgevaardigden kiezen, terwijl de volgende dag nog eens 27 leden zullen worden gekozen.
“Ik ben erg opgewonden om voor de eerste keer te stemmen, ik kan niet wachten”, vertelde Silvia Motoni aan de BBC.
Voor de meeste jongeren in Rwanda is Kagame de enige leider die ze ooit hebben gekend.
Zelfs toen hij van 1994 tot 2000 vice-president en minister van Defensie was, was hij de echte leider van het land, en hij is sinds 2000 president.
Twee oppositiekandidaten – Frank Habiniza van de Groene Democratische Partij en de onafhankelijke Philip Mbaimana – deden mee aan de verkiezingen van 2017 en kregen samen minder dan 1% van de stemmen.
“Ik denk dat democratie een proces is”, vertelde Habiniza aan de BBC-podcast Focus on Africa.
“Mensen zijn nog steeds bang om hun mening te uiten. Ik vecht voor de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van de media”, zei hij.
Sommige Rwandezen luisteren naar hem. Eén kiezer vertelde de BBC dat hij niet op de huidige president zou stemmen.
Celestin Motoyoyo, 28, had de heer Kagame gesteund, maar deze verkiezing werd beïnvloed door de overwinning van de heer Habinisa.
‘Hij zei geweldige dingen over de strijd tegen de werkloosheid, en ik kreeg wat ik wilde’, zei hij.
Maar het verslaan van president Kagame kan moeilijk zijn.
Diane Rwigara, een uitgesproken criticus van de president, mocht niet meedoen aan de verkiezingen. Ook in 2017 werd dit uitgesloten.
“Rwanda wordt afgeschilderd als een land met een groeiende economie”, vertelde ze aan de BBC. “Maar in werkelijkheid ontbreekt het mensen aan de basisbehoeften van het leven: voedsel, water en onderdak.”
De kiescommissie zei dat ze er niet in was geslaagd de juiste documenten in te dienen.
Hoewel het land nog steeds kampt met een hoge jeugdwerkloosheid, is het een van de snelst groeiende economieën van Afrika.
De heer Kagame wordt verantwoordelijk gehouden voor de opmerkelijke economische transformatie en stabiliteit van Rwanda in de afgelopen dertig jaar.
Rwanda staat wereldwijd bekend om zijn schone kapitaal en om het hoogste percentage vrouwelijke parlementariërs ter wereld, namelijk 61%.
In het boek ‘Rwanda Limited’ beschrijven de Amerikaanse auteurs Patricia Crisafulli en Andrea Redmond de heer Kagame meer als een bedrijfs-CEO dan als een politiek leider vanwege zijn ‘streven naar uitmuntendheid’ in elke sector van het land.
Hij is ook een bekwaam politicus.
Ondanks zijn veelvuldige kritiek op het Westen probeert hij nuttige bondgenoten te cultiveren – bijvoorbeeld door samen met Groot-Brittannië te werken aan zijn inmiddels verlaten plan om asielzoekers naar Rwanda te deporteren.
Rwanda werkt er ook aan om zijn zachte macht op het internationale toneel te demonstreren, door zijn aantrekkingskracht op te bouwen via sport, cultuur en entertainment.
Maar de diplomatie van de heer Kagame heeft ook een zeer moeilijke kant.
Rwanda ontkende deze beschuldiging niet en vertelde de BBC dat de regering van de Democratische Republiek Congo de politieke wil ontbeert om de crisis in het mineraalrijke oosten van het land, dat getuige is geweest van tientallen jaren van onrust, op te lossen.
In zijn verkiezingscampagne beloofde Kagame Rwanda te beschermen tegen ‘externe agressie’ te midden van de spanningen met de buurlanden Democratische Republiek Congo en Burundi.
Meer BBC-verhalen over Rwanda:
“Trotse twitterliefhebber. Introvert. Hardcore alcoholverslaafde. Levenslange voedselspecialist. Internetgoeroe.”