MONTEVIDEO, Uruguay (AP) – Kiezers binnen Het kleine land Uruguay in Zuid-Amerika Ze gaan zondag naar de stembus om een nieuwe president te kiezen, in een race tussen gematigden die regionale trends van bittere verdeeldheid en democratische erosie trotseert.
De strijd tussen de huidige conservatieve coalitie van Uruguay en zijn rivaal, de centrumlinkse coalitie, is begonnen, waarbij ongeveer 2,7 miljoen stemgerechtigde kiezers ook hun stem uitbrachten voor het parlement en een controversieel referendum over de hervorming van de sociale zekerheid.
Het pensioenbesluit – dat het begrotingstekort in een van de rijkste landen van Latijns-Amerika zou doen toenemen – heeft de afgelopen weken meer media-aandacht getrokken dan andere grote campagnekwesties, zoals kinderarmoede, onderwijs en veiligheid.
Nu de kandidaten het over veel kwesties breed eens zijn, verwacht niemand dat de uitslag van de presidentsverkiezingen een radicale verandering zal inluiden in dit land met 3,4 miljoen inwoners, dat lange tijd werd beschouwd als een modeldemocratie en een bolwerk van stabiliteit in de regio.
“In zekere zin was Uruguay saai, maar in die zin is saai iets heel goeds”, zegt Juan Cruz Díaz, een politiek analist die leiding geeft aan de Cividas Consulting Group in Buenos Aires. “We hebben veel dramatische veranderingen gezien in Argentinië, Brazilië, Ecuador en Colombia en plotseling worden we geconfronteerd met verkiezingen in Uruguay, waar algemene consensus en stabiliteit heerst.”
Terwijl kiezers in de buurlanden Brazilië en Argentinië onlangs hun woede hebben geuit over de status quo, blijven de kiezers in Uruguay grotendeels tevreden met het pro-bedrijvenbeleid van de regering en de gestage economische groei. De huidige centrumrechtse president, Louis Lacalle PouHet heeft een goedkeuringspercentage van 50%.
In 2024 gaan ruim vijftig landen naar de stembus
De presidentiële campagnes zijn voortgezet zonder de harde kritiek of persoonlijke aanvallen die elders, zoals in de Verenigde Staten, Argentinië of Brazilië, hebben plaatsgevonden.
Aangezien de grondwettelijke termijn Lacalle Pou verbiedt zich kandidaat te stellen voor een tweede opeenvolgende ambtstermijn, is de kandidaat van de regerende partij Alvaro Delgado, 55, congreslid en voormalig stafchef van Lacalle Pou, die zijn carrière als dierenarts begon.
“Deze regering geeft ons een zeer sterk eerste niveau waarop we kunnen blijven bouwen aan de toekomst”, zei Delgado tijdens zijn laatste campagnebijeenkomst.
Zijn belangrijkste rivaal is Yamando Orci, 57, een centrumlinkse voormalige burgemeester en geschiedenisleraar met bescheiden wortels in de coalitie Frente Amplio (of het Brede Front), die vijftien jaar lang regeerde vóór de overwinning van Lacalle Pou in 2019.
Van 2005 tot 2020 hield het Frente Amplio toezicht op progressieve wetten, zoals de legalisatie van het homohuwelijk. Uruguay is het eerste land geworden dat recreatief cannabisgebruik legaliseert en heeft een van de groenste netwerken ter wereld ontwikkeld, aangedreven door 98% hernieuwbare energie.
Uit de laatste opiniepeilingen blijkt dat Orci een comfortabele voorsprong van 44% heeft, maar hij behaalde geen regelrechte overwinning, wat het land op 24 november naar een tweede ronde zou sturen.
Orci heeft geprofiteerd van de steun van de populaire voormalige president José ‘Pepe’ Mujica, de excentrieke voormalige gangster die tijdens zijn presidentschap van 2010-2015 de transformatie van Uruguay naar het sociaal meest liberale land van het continent heeft helpen leiden.
Mujica, nu 89, lijdt aan slokdarmkanker, maar kon zondag zijn stem uitbrengen in de hoofdstad Montevideo. Toen hij in een rolstoel aankwam om te stemmen, werd hij al snel overspoeld door verslaggevers.
“We moeten de democratie steunen, niet omdat deze perfect is, maar omdat de mens nog niets beters heeft uitgevonden”, zei hij tegen verslaggevers nadat hij het stembureau had verlaten.
Net als Mujica, die op een bescheiden boerderij aan de rand van Montevideo woont, zegt Orci dat hij niet in het presidentiële paleis zou wonen als hij verkozen zou worden.
Op de derde plaats staat Andres Ojeda, 40, een gespierde, mediabewuste advocaat die heeft geprobeerd apathische jonge kiezers te prikkelen met flitsende campagnevideo’s waarin hij gewichten in de sportschool laat zien en zichzelf omschrijft als een klassieke Steenbok.
“Ik wil de kandidaat zijn die mensen inspireert en indruk maakt”, zei hij donderdag tijdens een campagne-evenement.
Hij vertelde Associated Press dat zijn onorthodoxe stijl inspiratie put uit andere charismatische ‘nieuwe politieke leiders’ in Latijns-Amerika die sociale media gebruiken om fans te verzamelen, zoals de El Salvadoraanse populist Nayib Bukele en De Argentijnse radicale libertariër Javier Miley. Maar hij steunt de heersende coalitie en belooft geen radicale verandering.
De verkiezingsstrijd was grotendeels gericht op de toenemende moorden en overvallen, waarbij de heersende coalitie opriep tot een harde aanpak van de misdaad en de Liberale Alliantie beloofde de rol van de staat in veiligheidszaken te vergroten.
Kiezers zijn ook bezorgd over het feit dat één op de vijf kinderen in Uruguay in armoede leeft en dat het percentage middelbare scholieren laag is.
Maar de overlap tussen de programma’s van de partij maakte een groot deel van de Uruguayaanse kiezers onverschillig.
“Het was een presidentiële campagne die weinig voeling had met het volk en die niet het niveau van participatie bereikte dat Uruguay historisch gezien heeft bereikt”, zegt Julian Kanarek, een politiek analist gevestigd in Montevideo.
Wellicht urgenter dan de presidentiële race is het constitutionele referendum dat het socialezekerheidsstelsel van Uruguay zou hervormen.
Als het door meer dan 50% van de kiezers wordt goedgekeurd, zou het plan van 23 miljard dollar, dat wordt gesteund door de machtige linkse vakbonden van het land, de pensioenleeftijd verlagen, de betalingen verhogen en het particulier beheerde spaargeld van de Uruguayanen overbrengen naar een door de overheid beheerd fonds.
Beide grote kandidaten hebben zich uitgesproken tegen het voorstel, dat de mondiale markten al heeft geschokt. De financiële gevolgen negerend, zeggen aanhangers dat dit de middelen van Uruguay eerlijker zal herverdelen.
Er is ook een referendum over het toestaan dat de politie ’s nachts huizen binnenvalt.
Uruguayanen zijn niet verplicht om te stemmen in openbare referenda, maar stemmen bij congres- en presidentsverkiezingen is wel verplicht.
___
Debre rapporteerde vanuit Buenos Aires, Argentinië
